Διάγνωση - Εξετάσεις

Πώς γίνεται η διάγνωση της άπνοιας ύπνου;
 

Για να επιληφθεί ο ειδικός γιατρός ύπνου, πρέπει πρώτα να υποπτευθεί ο ίδιος ο ασθενής ή οι δικοί του, ότι κάτι δεν πάει καλά.
Η πρώτη υποψία θα τεθεί αν υπάρχει ροχαλητό. Ο ίδιος ο ασθενής είναι αδύνατον να το καταλάβει μόνος του. Όποιος κοιμάται κοντά του πρέπει να τον ευαισθητοποιήσει. Πολλές φορές τα ζευγάρια, από λεπτότητα, δεν προτρέπουν για λύση του προβλήματος, όμως αυτό δεν βοηθάει τον ασθενή.

Αν το ροχαλητό έχει τα νοσηρά χαρακτηριστικά, ή όταν υπάρχει ημερήσια υπνηλία και κόπωση, τότε χρειάζεται οπωσδήποτε ιατρική βοήθεια.
Λόγω της πολυπλοκότητας του θέματος καλό είναι να επιλεγεί κάποιος ειδικός ιατρός (Οδοντίατρος ή ΩΡΛ ή Πνευμονολόγος), ο οποίος να συνεργάζεται με τους υπόλοιπους γιατρούς, με εμπειρία στο αντικείμενο, για το καλύτερο και πληρέστερο ιατρικό αποτέλεσμα.

Τέτοιες ομάδες εφαρμόζουν συνήθως διεθνή και σύγχρονα διαγνωστικά πρωτόκολλα, ώστε να μη διαφεύγουν τα λιγότερο συχνά ή τα λιγότερο προφανή νοσογόνα αίτια.

Διαγνωστικό Πρωτόκολλο για το Ροχαλητό & την Υπνική Άπνοια

Από τη μελέτη της διεθνούς, της ελληνικής βιβλιογραφίας και την προσωπική μας εμπειρία, θεωρούνται απαραίτητα:

• Ιστορικό από τον ασθενή και το περιβάλλον του, σύζυγος, σύντροφος στον ύπνο, μέλη οικογένειας που είναι μάρτυρες του προβλήματος.
• Απαντήσεις σ' ένα από τα βασικά ερωτηματολόγια για το ροχαλητό.
• Βασικές μετρήσεις: ΒΜΙ (Δείκτης μάζας σώματος), περίμετρος λαιμού και κοιλιάς.
• Πλήρης ΩΡΛ/κή εξέταση με ενδοσκόπηση μύτης, στόματος, φάρυγγα και λάρυγγα και εκτέλεση δοκιμασίας Mueller για να διαγνωσθεί το επίπεδο απόφραξης.
• Μελέτη ύπνου με πολυσωματοκαταγραφική τεχνική ή με φορητή συσκευή: για να διαπιστωθεί η βαρύτητα του ροχαλητού και της άπνοιας (Δείκτης ΑΗΙ) ή για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας που εφαρμόσθηκε.
• Αξονική σπλαχνικού κρανίου & τραχήλου με δοκιμασία Mueller για να διαπιστωθεί το/τα επίπεδο/α της απόφραξης. Κατά περίπτωση.
• Βασικός αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος και ότι προκύπτει ως αναγκαίο από το ιστορικό. Ορμονικός έλεγχος για τις γυναίκες.
• Εξέταση από άλλες ειδικότητες εφόσον υπάρχουν ενδείξεις από το ιστορικό (Νευρολόγος, Καρδιολόγος, Πνευμονολόγος, Ενδοκρινολόγος κλπ).
• Ρινομανομετρία: Για τεκμηρίωση της υπάρχουσας απόφραξης και έλεγχο αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής αγωγής που εφαρμόσθηκε. Κατά περίπτωση.
• Κεφαλομετρία και πανοραμική ακτινογραφία στόματος, όταν υπάρχουν ενδείξεις. (Πάντα στην θεραπεία με ενδοστοματικό νάρθηκα).
• Ακρόαση & Μίμηση (Mimicking) του ροχαλητού. (Δεν είναι πάντα απαραίτητη).

Η χρησιμοποίηση των διαγνωστικών μέσων που περιγράφονται στο πρωτόκολλο αυτό δεν είναι υποχρεωτική στο σύνολο της, γιατί ο κάθε ασθενής παρουσιάζει ατομικές ιδιομορφίες.

Πρέπει όμως, οπωσδήποτε, να δίνονται απαντήσεις στα ακόλουθα βασικά ερωτήματα:

1. Είναι το ροχαλητό επίμονο, έντονο, περισσότερο από 3-4 βράδια την εβδομάδα και όχι κάτι περιστασιακό, όπως μετά από σωματική κόπωση ή κατανάλωση οινοπνεύματος;
2. Ποιο είναι το αίτιο ή τα αίτια της απόφραξης;
3. Που εντοπίζεται το/τα επίπεδο/α της απόφραξης;
4. Ποια είναι η βαρύτητα των συμπτωμάτων του ασθενούς; (Δείκτης Απνοιών -Υποπνοιών /ΑΗΙ).
5. Συνυπάρχοντες επιβαρυντικοί παράγοντες: υπέρταση, διαβήτης, αρρυθμίες, ψυχολογία κ.ά.
6. Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη καθημερινή ζωή του ασθενούς;

Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι σημαντικές καθώς θα καθορίσουν και το είδος της θεραπείας που θα εφαρμοσθεί.

Σημείωση: 
Η Υπνική άπνοια σε ποσοστό πλέον του 95% είναι αποφρακτικού τύπου, οφείλεται δηλαδή σε κάποιου βαθμού απόφραξη στις περιοχές μύτης και στοματοφάρυγγος. Στο υπόλοιπο 5% είναι κεντρικής αιτιολογίας και οφείλεται σε έλλειψη συνεργασίας εγκεφαλικών κέντρων αναπνοής και αναπνευστικών μυών του θώρακος.